Συνθετικές εργασίες

Η Συνθετική Δημιουργική Εργασία (Σ.Δ.Ε.) εκπονείται εναλλακτικά αντί της ωριαίας γραπτής δοκιμασίας του δεύτερου τετραμήνου στα μαθήματα της ομάδας Β και ελέγχει την ικανότητα των μαθητών/τριών του Γυμνασίου:
2
να αξιοποιούν πληροφορίες από το σχολικό εγχειρίδιο και από άλλες έγκυρες πηγές με βάση συγκεκριμένα ερωτήματα, να τις συνθέτουν σε ενιαίο σύνολο προκειμένου να απαντήσουν σε συγκεκριμένο ζητούμενο και να παρουσιάζουν την απάντησή τους είτε με τη μορφή γραπτού κειμένου μικρής έκτασης είτε με τη μορφή αναρτώμενης παρουσίασης (poster), ακολουθώντας συγκεκριμένες οδηγίες. Πιο αναλυτικά μέσω των Σ.Δ.Ε. και ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των διαφορετικών διδακτικών αντικειμένων, είναι δυνατό να αξιολογηθεί η ικανότητα των μαθητών/τριών να κατανοούν μια διδακτική ενότητα ενός γνωστικού αντικειμένου, να εντοπίζουν σε αυτήν χρήσιμες πληροφορίες για τη μελέτη του θέματος της εργασίας τους, να αναλύουν δεδομένα, να τα επεξεργάζονται κριτικά, να τα ερμηνεύουν, να συσχετίζουν γνωστές πληροφορίες με άλλες που τους δίνονται, προερχόμενες από ποικίλες πηγές ή πόρους, να συνδυάζουν ή να αντιπαραθέτουν δεδομένα και στη συνέχεια να τα συνθέτουν, ενδεχομένως υπό το πρίσμα της πρακτικής εφαρμογής των γνώσεων ή της μεταφοράς τους σε ένα καινούριο πλαίσιο (π.χ. στις σημερινές συνθήκες ζωής, στην καθημερινότητα κ.ο.κ.), και τελικά να απαντούν σε ορισμένο ζητούμενο που θέτει η εργασία τους πάνω στην εξεταζόμενη ύλη. A1. Σκοπός Ως εναλλακτική επιλογή αντί της ωριαίας γραπτής δοκιμασίας, οι Σ.Δ.Ε. επιδιώκουν να συμβάλουν στη δημιουργία ενός παιδαγωγικού πλαισίου, εντός του οποίου οι μαθητές/-τριες εμπλέκονται σε μια διανοητική δοκιμασία κατά την οποία σκέπτονται με δημιουργικό τρόπο, επινοούν και αναστοχάζονται.
A2. Μορφή (άρ. 3 παρ. 1, Γ εδ. γ)
Ως προς τη μορφή τους, οι Σ.Δ.Ε. μπορεί να είναι μικρής έκτασης κείμενα (300 λέξεων περίπου), απλά ή πολυτροπικά (μπορούν να περιέχουν και εικόνες, γραφήματα, πίνακες κ.ά), ή «αναρτώμενες παρουσιάσεις» (posters), τα οποία οι μαθητές/-τριες υποβάλλουν στον/στην εκπαιδευτικό ατομικά.
Β. Οργάνωση
Προκειμένου να διευκολυνθεί η πρακτική εφαρμογή της διαδικασίας, όπως περιγράφεται στη συνέχεια, οι εκπαιδευτικοί που προτίθενται να αναθέσουν Σ.Δ.Ε. σε κάποιο μάθημα/κάποια μαθήματά τους και σε κάποιο τμήμα/κάποια τμήματά τους πρέπει να έχουν κατά νου ότι η διαδικασία αξιολόγησης, σε οποιαδήποτε μορφή της, συναρτάται στενά με τη διδασκαλία και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να αιφνιδιάζει τους/τις μαθητές/τριες. Συνεπώς, θα πρέπει να έχει προηγηθεί εξοικείωση των μαθητών/τριών σε τέτοιου τύπου εργασίες κατά τη διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας εντός της τάξης. Επίσης, απαραίτητο είναι οι εκπαιδευτικοί στον σχεδιασμό τους να λάβουν υπόψη τον ευρύτερο προγραμματισμό τόσο των Σ.Δ.Ε. όσο και των γραπτών δοκιμασιών στο β΄ τετράμηνο ανά τμήμα, έτσι ώστε στη διάρκεια μιας σχολικής εβδομάδας να μην εμπλέκεται ένα τμήμα σε περισσότερες από τρεις (3) ωριαίες δοκιμασίες οποιασδήποτε μορφής αξιολόγησης (δηλαδή είτε 2η διδακτική ώρα της Σ.Δ.Ε. είτε ωριαία γραπτή δοκιμασία). Δεδομένου ότι αυτού του είδους η διαδικασία εφαρμόζεται για πρώτη φορά στα Γυμνάσια, καλό είναι οι Διευθυντές/ντριες στα σχολεία να ενθαρρύνουν και να διευκολύνουν τη συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών που προκρίνουν την εκπόνηση Σ.Δ.Ε., προκειμένου να συζητούν δυσκολίες, να κάνουν προτάσεις σχετικά με τη διαδικασία και τα βήματα υλοποίησης των Σ.Δ.Ε. και να ανταλλάσσουν καλές πρακτικές.
3
Β1. Αριθμός Σ.Δ.Ε. ανά μαθητή/-τρια και ανά Εκπαιδευτικό
Κάθε μαθητής/-τρια είναι δυνατόν να κληθεί στο δεύτερο τετράμηνο να εκπονήσει τόσες Σ.Δ.Ε όσα είναι και τα μαθήματα της Ομάδας Β΄ που διδάσκονται στην τάξη του/της. Ο/Η εκπαιδευτικός από την άλλη, ανάλογα με το τμήμα ή τα τμήματα στα οποία επιλέγει να αναθέσει Σ.Δ.Ε., εμπλέκεται στη διαδικασία παρακολούθησης και αξιολόγησης τόσων εργασιών όσοι/-ες είναι και οι μαθητές/-τριές του στο/α αντίστοιχο/α τμήμα/τμήματα και μάθημα/μαθήματα.
Β2. Ύλη Μαθημάτων/Διδακτικές Ενότητες και Χρόνος Εκπόνησης των Σ.Δ.Ε.
Οι Σ.Δ.Ε. αντιστοιχούν σε προειδοποιημένες ωριαίες γραπτές δοκιμασίες, ως εκ τούτου έπονται μιας ανακεφαλαίωσης και καλύπτουν ευρύτερη διδακτική ενότητα, για την οποία έχουν διατεθεί μέχρι τέσσερις (4) διδακτικές ώρες (άρ. 3 παρ. 1, Β α).
Ωστόσο προτείνεται η ανάθεση των Σ.Δ.Ε. κατά τάξη να γίνεται με τρόπο διαβαθμισμένο για καθεμιά από τις τρεις τάξεις, ως εξής:
Τάξεις A΄ και Β΄: Περιεχόμενο διδακτικής/ών ενότητας/ων για την/τις οποία/ες έχουν διατεθεί μέχρι δύο (2) διδακτικές ώρες.
Τάξη Γ΄: Περιεχόμενο διδακτικής/ών ενότητας/ων για την/τις οποία/ες έχουν διατεθεί μέχρι τρεις (3) διδακτικές ώρες.
Οι συγκεκριμένες διδακτικές ενότητες καθορίζονται από τους/τις εκπαιδευτικούς με κριτήρια διδακτικά και παιδαγωγικά, όπως είναι, για παράδειγμα, η κεντρική σημασία ορισμένης ενότητας ενός διδακτικού αντικειμένου στη διδακτέα ύλη και η ανάγκη για βέλτιστη εμπέδωσή της, το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των μαθητών/-τριών για ορισμένη ενότητα, το γεγονός ότι κάποια ενότητα προσφέρεται για πολυδιάστατη προσέγγιση, κ.ο.κ.
Ο χρόνος εκπόνησης των Σ.Δ.Ε. επιλέγεται ελεύθερα από τον/την εκπαιδευτικό μέσα στο δεύτερο τετράμηνο του διδακτικού έτους.
Γ. Διαδικασία και διάρκεια εκπόνησης Η διαδικασία της εκπόνησης των Σ.Δ.Ε. θα υλοποιηθεί συνολικά σε δύο διδακτικές ώρες εκ των οποίων η 1η αφορά την προετοιμασία και η 2η τη σύνταξή της. Η ανατροφοδότηση δίνεται από τον/την εκπαιδευτικό στους/στις μαθητές/τριες σε επόμενη διδακτική ώρα, στην οποία μπορεί να γίνουν και παρουσιάσεις των εργασιών όσων μαθητών/τριών το επιθυμούν. 1η διδακτική ώρα: Προπαρασκευή
Ο/Η εκπαιδευτικός μετά την ανακεφαλαίωση στο συγκεκριμένο τμήμα της διδαχθείσας ύλης στο οποίο έχει επιλέξει να εντάξει τη Σ.Δ.Ε. δίνει σε κάθε μαθητή/-τρια αφενός το Παράρτημα 1, που παρουσιάζει τη δομή και των δυο τύπων ΣΔΕ (Γραπτή Αναφορά ή Αναρτώμενη Παρουσίαση/«poster») και τον τρόπο βιβλιογραφικής καταχώρισης των πηγών (σχολικό εγχειρίδιο και συμπληρωματικό υλικό) και αφετέρου το Παράρτημα 2 για τις Κλίμακες Διαβαθμισμένων Κριτηρίων Αξιολόγησης της Σ.Δ.Ε. με τα οποία θα αξιολογηθεί η εργασία τους.
Αφού δοθούν διευκρινίσεις για τα παραπάνω, ο/η εκπαιδευτικός μοιράζει συμπληρωματικό υλικό στους/στις μαθητές/-τριες, που μπορεί να περιλαμβάνει δύο ή περισσότερα κείμενα μικρής έκτασης, απλά/συνεχή, μη συνεχή (πίνακες, γραφήματα, διαγράμματα κ.λπ.) ή μεικτά, προερχόμενα από το διδακτικό εγχειρίδιο ή έγκριτες πηγές. Το συμπληρωματικό υλικό το επιλέγει ο/η εκπαιδευτικός κατά την κρίση του/της. Οι μαθητές/τριες το επεξεργάζονται συνεργαζόμενοι/ες σε ομάδες. Μελετούν το υλικό τους, το συζητούν, λύνουν απορίες, ώστε να προετοιμαστούν για να απαντήσουν στο συγκεκριμένο ερώτημα που θα τους δοθεί τη 2η διδακτική ώρα.
4
Τέλος, ενημερώνονται ότι την επόμενη προκαθορισμένη 2η ώρα εκπόνησης της ατομικής τους Σ.Δ.Ε πρέπει να φέρουν μαζί τους στην τάξη τις οδηγίες και το συμπληρωματικό υλικό. Στην περίπτωση που επιλέξουν τον τύπο της Αναρτώμενης Παρουσίασης/«poster», πρέπει να φέρουν επιπλέον κάποια υλικά που ενδεχομένως κρίνονται απαραίτητα για την κατασκευή της (π.χ. χαρτί, ψαλίδι, κόλλα, χρώματα, φωτογραφίες/εικόνες κ.λπ.).
2η διδακτική ώρα: Σύνθεση
Στη διάρκεια της 2ης διδακτικής ώρας οι μαθητές/-τριες: Παραλαμβάνουν από τον/την εκπαιδευτικό το συγκεκριμένο προς διερεύνηση ερώτημα/θέμα της Σ.Δ.Ε., καθώς και τυχόν επιμέρους ερωτήσεις που το εξειδικεύουν. Έχοντας επιλέξει τον έναν από τους δύο τύπους της Σ.Δ.Ε. (Κείμενο/Γραπτή Αναφορά ή Αναρτώμενη Παρουσίαση/«poster»), συντάσσουν την εργασία τους εργαζόμενοι πλέον ατομικά και την παραδίδουν στο τέλος της ώρας.
Για τη διευκόλυνση των μαθητών/τριών, ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να δώσει επιμέρους ερωτήσεις, οι οποίες κατευθύνουν τους/τις μαθητές/τριες στην επεξεργασία του υπό διερεύνηση ερωτήματος/θέματος. Ενδεικτικά οι μαθητές/τριες θα μπορούσαν να κληθούν να ακολουθήσουν τα εξής βήματα:
1. Να εντοπίσουν στα κείμενα του σχολικού εγχειριδίου και του συμπληρωματικού υλικού τις πληροφορίες/γνώσεις που σχετίζονται με το ερώτημα/θέμα.
2. Να συνδέσουν λογικά τις παραπάνω πληροφορίες/γνώσεις και να προχωρήσουν στην ερμηνεία των παραγόμενων νοημάτων.
3. Να προβληματιστούν για την πρακτική εφαρμογή των πληροφοριών/γνώσεων ή για τη μεταφορά τους σε ένα νέο πλαίσιο (π.χ. στην καθημερινότητα, στις σημερινές συνθήκες κ.ο.κ.).
3η διδακτική ώρα: Ανατροφοδότηση και προαιρετική παρουσίαση εργασιών
Μετά τη διόρθωση των Σ.Δ.Ε. από τους/τις εκπαιδευτικούς, είναι δυνατόν να διατεθεί μία επιπλέον διδακτική ώρα, ώστε οι μαθητές/-τριες να παρουσιάσουν τις διορθωμένες εργασίες τους στην τάξη, εφόσον το επιθυμούν. Όπως ειπώθηκε και εισαγωγικά, καλό είναι η Σ.Δ.Ε. να μην αξιοποιείται μόνο ως εναλλακτική διαδικασία αξιολόγησης αλλά να χρησιμοποιείται ως πρακτική στη διδασκαλία και τα αποτελέσματα της δουλειάς των μαθητών/τριών να εντάσσονται στη μαθησιακή διαδικασία κατά την κρίση του/της εκπαιδευτικού. Δ. Αξιολόγηση
Οι Συνθετικές Δημιουργικές Εργασίες (Σ.Δ.Ε.) του Γυμνασίου προσμετρώνται στη βαθμολογία από τον/την οικείο/-α εκπαιδευτικό όπως μια προειδοποιημένη ωριαία γραπτή δοκιμασία και συνεκτιμώνται στην αξιολόγηση της επίδοσης του/της μαθητή/-τριας στο αντίστοιχο μάθημα για το Β΄ τετράμηνο, κατά το οποίο και κατατίθενται. Για τη διευκόλυνση της αξιολόγησής τους από τους/τις εκπαιδευτικούς και ταυτόχρονα για την καθοδήγηση των μαθητών/τριών στη βέλτιστη διαμόρφωση της παραδοτέας εργασίας τους προτείνονται κλίμακες διαβαθμισμένων κριτηρίων (βλ. Παράρτημα 2). Οι πίνακες του Παραρτήματος αναφέρονται στους δύο τύπους των Σ.Δ.Ε. (κείμενο ή «poster») και είναι σε κάθε περίπτωση ενδεικτικοί.
Σημειώνεται ότι
α) οι Σχ. Σύμβουλοι θα ενημερωθούν στις 20/1/2017 (ώστε να υποστηρίξουν κατάλληλα τις σχολικές μονάδες) σχετικά με την προτεινόμενη διαδικασία εκπόνησης των Σ.Δ.Ε.,
5
η οποία θα αποτιμηθεί από το ΙΕΠ κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά, προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητες αναπροσαρμογές.
β) στην ιστοσελίδα του ΙΕΠ θα αναρτηθούν παραδείγματα θεμάτων στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.

ΣΥΝΗΜΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ
Παράρτημα 1: Οδηγίες σύνταξης της Γραπτής Αναφοράς και της Αναρτώμενης Παρουσίασης/«poster» και οδηγίες για τη βιβλιογραφική καταχώριση
Παράρτημα 2: Κλίμακες Διαβαθμισμένων Κριτηρίων Αξιολόγησης της Σ.Δ.Ε. (για τη Γραπτή Αναφορά και την Αναρτώμενη Παρουσίαση/«poster»)
Οι διδάσκοντες/ουσες να ενημερωθούν ενυπόγραφα.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1- ΣΧΕΔΙΟ ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΤΕΩΝ (ΓΡΑΠΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ή ΑΝΑΡΤΩΜΕΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ)

α) ΣΧΕΔΙΟ ΓΡΑΠΤΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

Προτεινόμενη δομή της Γραπτής Αναφοράς

1.ΤΙΤΛΟΣ: Περιγράφει το περιεχόμενο.
2.ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Περιληπτική περιγραφή του πλαισίου, δηλαδή του τμήματος της διδακτέας ύλης στο οποίο εντάσσεται το βασικό ερώτημα/θέμα προς επεξεργασία. Αρκεί π.χ. η ακριβής αναφορά στα αντίστοιχα διδακτικά εγχειρίδια.
3.ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΚΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΣ/ΘΕΜΑΤΟΣ που θα διερευνηθεί και αναφορά στη σημασία ή στο ενδιαφέρον του, όπως προκύπτει από τα κείμενά σας και από όσα συζητήθηκαν στην ανακεφαλαίωση.
4.ΠΗΓΕΣ που αξιοποιήθηκαν για τη διερεύνηση του ερωτήματος/θέματος.
5.ΣΤΟΙΧΕΙΑ/ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ, που αξιοποιούνται για την απάντηση στο βασικό ερώτημα / για την πραγμάτευση του θέματος.
6.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ-ΕΠΙΛΟΓΟΣ που συμπυκνώνει τα συμπεράσματα δίνοντας την τελική απάντηση στο βασικό ερώτημα/ ολοκληρώνει την πραγμάτευση του θέματος. Μπορεί να κάνει και πιθανές προεκτάσεις/γενικεύσεις/προτάσεις
7.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ: Γράψτε τη βιβλιογραφία που χρησιμοποιήσατε ως υποστηρικτικό υλικό της εργασίας σας με τον ακόλουθο τρόπο:
Αν πρόκειται για ΒΙΒΛΙΟ: Δάλλας, Γ. (1997). Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης. Αθήνα: Κέδρος.

Αν πρόκειται για ΑΡΘΡΟ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ: Πολίτου-Μαρμαρινού, Ε. (2003). «Ο μουσικός Παλαμάς», Διαβάζω, τ. 446, 117-124.

Αν πρόκειται για ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΕ ΒΙΒΛΙΟ: Βούρτσης, Ι. (1996). Νίκος Εγγονόπουλος. «Η δεκαετία 1944-1954», στο Γ. Γιατρομανωλάκης (Επιμ.), Νίκος Εγγονόπουλος: Ωραίος σαν Έλληνας. Εννέα μελέτες. Αθήνα: Ίδρυμα Γουλανδρή Χορν, 9-24.

Σημείωση: Η συνολική έκταση της Γραπτής Αναφοράς πρέπει να είναι περίπου 300 λέξεις.

β) ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΡΤΩΜΕΝΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

Προτεινόμενη δομή της Αναρτώμενης Παρουσίασης

ΤΙΤΛΟΣ: Περιγράψτε το περιεχόμενο (π.χ. το συμπέρασμα της εργασίας) με τρόπο ελκυστικό/ευρηματικό, ώστε από τη μια να ενημερώσει τον αναγνώστη για το περιεχόμενο και, από την άλλη, να προσελκύσει το ενδιαφέρον του.
ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΚΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΣ/ΘΕΜΑΤΟΣ: Καταγράψτε το ερώτημα/θέμα που σας δόθηκε προς επεξεργασία.
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ : Κολλήστε ή ζωγραφίστε μια παράσταση, ένα σχήμα, μια εικόνα που σχετίζεται με το περιεχόμενο και το εξηγεί ή το αναδεικνύει εικονικά και συμπληρώστε τη σχετική λεζάντα.
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: Καταγράψτε έως τέσσερεις (4) λέξεις που χαρακτηρίζουν το περιεχόμενο της εργασίας σας.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ και ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Στο σημείο αυτό καταγράφετε το κύριο μέρος της εργασίας σας όπου εκτίθενται οι γνώσεις και οι πληροφορίες που έχετε σχετικά με το ερώτημα καθώς και τα συμπεράσματά σας, με τη μορφή της τελικής απάντησης στο βασικό ερώτημα. Θυμηθείτε πως ό,τι περιέχεται στην Αναρτώμενη Παρουσίασή σας θα πρέπει να είναι ορατό από τον αναγνώστη σαν να το διάβαζε σ’ έναν τοίχο! Άρα πρέπει να είναι ευανάγνωστο από σχετική απόσταση.
ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ (αν προσφέρεται το ερώτημα για κάτι τέτοιο): Στο σημείο αυτό και ανάλογα με το ερώτημα θα πρέπει να καταγράψετε πώς συνδέεται το συμπέρασμα στο οποίο καταλήξατε με τη δική σας ζωή ή με μια γνωστή σας εφαρμογή από την καθημερινότητα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Γράψτε τη βιβλιογραφία που χρησιμοποιήσατε ως υποστηρικτικό υλικό της εργασίας σας με τον ακόλουθο τρόπο:
Αν πρόκειται για ΒΙΒΛΙΟ: Δάλλας, Γ. (1997). Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης. Αθήνα: Κέδρος.

Αν πρόκειται για ΑΡΘΡΟ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ: Πολίτου-Μαρμαρινού, Ε. (2003). «Ο μουσικός Παλαμάς», Διαβάζω, τ. 446, 117-124.

Αν πρόκειται για ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΕ ΒΙΒΛΙΟ: Βούρτσης, Ι. (1996). Νίκος Εγγονόπουλος. «Η δεκαετία 1944-1954», στο Γ. Γιατρομανωλάκης (Επιμ.), Νίκος Εγγονόπουλος: Ωραίος σαν Έλληνας. Εννέα μελέτες. Αθήνα: Ίδρυμα Γουλανδρή Χορν, 9-24.

Ακολουθεί ένας ενδεικτικός τρόπος να τακτοποιήσετε τα μέρη που αποτελούν την Αναρτώμενη Παρουσίαση.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2- ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΜΕΝΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ (ΓΡΑΠΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ, ΑΝΑΡΤΩΜΕΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ)

ΚΛΙΜΑΚΑ ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΜΕΝΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΓΡΑΠΤΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΤΗΣ Σ.Δ.Ε. ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΑΝΑΡΤΩΜΕΝΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ - ΚΛΙΜΑΚΑ ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΜΕΝΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ

Οι Βαλκανικοί πόλεμοι

Α΄ Βαλκανικός (3 Οκτ. 1912 – Μάρτιος 1913)	Β΄ Βαλκανικός (Ιούνιος 1913- 28 Ιουλ. 1913)
Ελλάδα Βουλγαρία                Τουρκία Σερβία Μαυροβούνιο	Ελλάδα Σερβία --------             Βουλγαρία Τουρκία Ρουμανία
5 Οκτ. Ελασσόνα –Σαραντάπορο 20 Οκτ. Σέρβια-Κοζάνη-Αμύνταιο-Κατερίνη-Έδεσσα-Βέροια-Ναουσα-Γιανιτσά 21 Οκτ. Πρέβεζα 26 Οκτ. Θεσσαλονίκη Νοε-Δεκ. Βόρειος Ήπειρος 21 Φεβρ. Ιωάννινα Μάρτ. Αργυρόκαστρο-Δελβίνο-Τεπελένι	Ιούνιος 1913 – Νιγρίτα, Κιλκίς, Λαχανάς, Δοϊράνη, Σέρρες, Δράμα, Αλεξανδρούπολη.
Θωρηκτό «Αβέρωφ» Ναυμαχίες ‘Έλλης και Λήμνου (Δεκ – Ιαν)
5 Μαρτίου 1913 – δολοφονία Γεωργίου Α΄.
Συνθήκη Λονδίνου [17 Μαΐου 1913] Απώλεια των ευρωπαϊκών εδαφών της Τουρκίας. Το μέλλον των νήσων και της Β. Ηπείρου θα καθοριστεί αργότερα.	Συνθήκη Βουκουρεστίου (28 Ιουλίου 1913) Το ελληνικό κράτος έως Πρέσπα – Μπέλες – Νέστος. Νησιά + Κρήτη. Μη προσάρτηση : Β. Ηπείρου, Ίμβρου και Τενέδου.

Η Ελλάδα στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο

Οκτ. 1914	Είσοδος Τουρκίας στον πόλεμο με τις κεντρικές δυνάμεις
Μάιος και Οκτ. 1915	Εκλογικές νίκες του Ε. Βενιζέλου – αρνήσεις του βασιλιά για είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ
Οκτ. 1915	Αγγλογάλλοι στη Θεσσαλονίκη.
Μάιος 1916	Επίθεση Γερμανών και Βουλγάρων στο Ρούπελ.
Αύγουστος 1916	Κίνημα στη Θεσσαλονίκη. Προσωρινή κυβέρνηση με Βενιζέλο – Κουντουριώτη – Δαγκλή. Κράτος της Θεσσαλονίκης και Κράτος της Αθήνας [ Εθνικός Διχασμός]
Ιούνιος 1917	Παραίτηση Κων/νου – Αλέξανδρος Είσοδος της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ
Μάιος 1918	Μάχη του Σκρά – νίκη επί των Βούλγαρων Κατάληψη Κων/πολης από τους Αγγλογάλλους.
Νοεμ. 1919 28 Ιουλ/ 10 Αυγ. 1920	Συνθήκες Α΄παγκοσμίου πολέμου που ενδιαφέρουν την Ελλάδα : Συνθήκη του Νεϊγύ Η Βουλγαρία χάνει τη Δυτ. Θράκη που περιέρχεται στην Ελλάδα.  Ανταλλαγές πληθυσμών. Συνθήκη των Σεβρών [η μεγαλύτερη έκταση της Ελλάδας από την εποχή της ανεξαρτησίας] -Ίμβρος – Τένεδος – ανατολική Θράκη και περιοχή Σμύρνης στην Ελλάδα -περιορισμός του στρατιωτικού δυναμικού της Τουρκίας -τα Δωδεκάνησα στην Ιταλία -ελεύθερη ναυσιπλοΐα στα Στενά.

Η Μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή.

Απρίλιος 1919 Μάιος 1919	Κεμάλ Ατατούρκ Ελληνικά στρατεύματα στη Σμύρνη
Μάρτιος 1920	Συμμαχία  ΕΣΣΔ- Τουρκίας
Αύγουστος 1920	Προέλαση του ελληνικού στρατού στην ενδοχώρα της Μ. Ασίας
Οκτ 1920	Θάνατος Αλεξάνδρου – επιστροφή Κων/νου. Ήττα Βενιζέλου στις εκλογές
Σεπτ. 1921 – Αυγ 1922	Τουρκική αντεπίθεση [ Σαγγάριος – Αφιον Καραχισάρ ]
27 Αυγ. 1922	Καταστροφή της Σμύρνης – σφαγές – ξεκληρισμός του ελληνισμού της Μ. Ασίας.

Συνέπειες:

• Εξόντωση χιλιάδων Ελλήνων
• Καταστροφή του ελληνισμού στη Μ. Ασία
• Προσφυγικό πρόβλημα
• Πολιτική κρίση – κίνημα Πλαστήρα / Γονατά / Φωκά  - παραίτηση Κωνσταντίνου [εκτέλεση των εξ ]
• Συνθήκη της Λωζάνης [ 24 Ιουλίου 1923 ]

Απώλεια Αν Θράκης – περιοχής Σμύρνης – Ίμβρου – Τενέδου – ανταλλαγή πληθυσμών

Α. Διοικητική οργάνωση

    Ψήφισμα 18/1/1828 --- «Προσωρινή Διοίκηση της Επικράτειας»

                                        «Πανελλήνιον» [Κυβερνήτης + 27 μέλη] Α΄ γραμματεύς =

                                         Σ. Τρικούπης.

                                          6 Τμήματα Επικράτειας με «έκτακτους επιτρόπους»

Β.  Οικονομικά μέτρα

                                 Αύξηση εσόδων – τελωνειακοί δασμοί /  «δεκάτη»

                                 Νέες μέθοδοι καλλιέργειας + αγροκήπιο και γεωπονική σχολή

                                 στην Τίρυνθα

                                 «Εθνική Χρηματιστική Τράπεζα» - 1828

                                 αντικατάσταση ξένων νομισμάτων και κοπή του «φοίνικα»                                

Γ. Στρατιωτική αναδιοργάνωση  -- «χιλιαρχίες» / μονάδες ιππικού και πυροβολικού

                                                  Λόχος Ευελπίδων

                                                  Καταπολέμηση της πειρατείας

Δ. Εκπαίδευση            Ορφανοτροφείο Αίγινας

                                  Αλληλοδιδακτικά σχολεία – σχολεία ελληνικών μαθημάτων – 

                                  χειροτεχνεία

                                  Κεντρικόν Σχολείον (Αίγινα – 1829)

                                  Εκκλησιαστική Σχολή – Μουσείο Αρχαιοτήτων

Ε. Δικαιοσύνη             Ειρηνοδικεία – Πρωτοδικεία – Εφετεία – Εμποροδικείο

                                  (Σύρος)  --- Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας

Διπλωματικές ενέργειες του Καποδίστρια.

Νοέμβριος 1828 – Πρωτόκολλο του Λονδίνου ( Πελοπόννησος και νησιά υπό την εγγύηση των ξένων δυνάμεων)

3 Φεβρουαρίου 1830 – Πρωτόκολλο του Λονδίνου ( ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος με περιορισμένα όρια)

 26 Σεπτεμβρίου 1831 – Πρωτόκολλο του Λονδίνου ( σύνορα Παγασητικού – Αμβρακικού)

25 Απριλίου/ 7 Μαίου 1832 = Συνθήκη Λονδίνου = Η  Ελλάς, κράτος μοναρχικόν και ανεξάρτητον

9/21 Ιουλίου 1832 = συνθήκη Κων/λεως – αναγνώριση από την Τουρκία της ανεξαρτησίας της Ελλάδας.

Α΄ Περίοδος Αντιβασιλείας ( 1833 – 1835)

Αντιβασιλεία [ Άρμανσπεργκ – Μάουρερ – Έυντεκ – Άμπελ – Γκράινερ]

Διοίκηση :  10 νομοί – 42 επαρχίες – δήμοι [νομάρχες = έπαρχοι – διορισμένοι]

                  Η Αθήνα πρωτεύουσα της Ελλάδος ( 1834)

Εκπαίδευση :  «Δημοτικά σχολεία» - «Ελληνικά Σχολεία» - «Γυμνάσια» - Διδασκαλείον

                     (1834) – Πανεπιστήμιον (1837)

Στρατός : Βαυαροί αξιωματικοί + 8000 άνδρες

Εκκλησία : Αυτοκέφαλον Εκκλησίας της Ελλάδος (1850, αναγνωρίστηκε από το Πατριαρχείο)

Δικαιοσύνη : Ποινικός νόμος – Ποινική Δικονομία – Πολιτική Δικονομία – Οργανισμός

                    Δικαστηρίων

Οικονομία : «δεκάτη» - νέοι φόροι – ενοικίαση αγροτικών εκτάσεων – κρατικά μονοπώλια.

Β΄ περίοδος απόλυτης Μοναρχίας (1835 – 1843)

Αντίδραση στην Αντιβασιλεία --- εξεγέρσεις .  Δεκέμβριος 1837 = πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός ( Κων/νος Ζωγράφος, ακολουθούν Αλ. Μαυροκορδάτος και Δ. Χρηστίδης )

3 Σεπτεμβρίου 1843 Επανάσταση.  Δ. Καλλέργης – Μακρυγιάννης --- παραχώρηση Συντάγματος.

Σύνταγμα 1844 : συντηρητικό – νομοθετική και εκτελεστική εξουσία στο βασιλιά. Βουλή και Γερουσία. Περιορισμένα φιλελεύθερα στοιχεία : ισότητα πολιτών, προσωπική ελευθερία, κατάργηση της δουλείας, εκλογικός νόμος <25 έτος με περιουσία ή απασχόληση>.

Γ΄ περίοδος Συνταγματικής Μοναρχίας (1844 – 1862)

Νόθος κοινοβουλευτισμός.

Ιωάννης Κωλέττης – Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. «Μεγάλη Ιδέα»

Κριμαϊκός πόλεμος (1853 – 1857)

Εξεγέρσεις στη Θεσσαλία – Ήπειρο – Μακεδονία .  Αποβίβαση ξένων στρατευμάτων στον Πειραιά. Κατοχή από αγγλογάλλους ως το 1857.

1856 – Χάττι Χουμαγιούν, νέα ανάπτυξη του υπόδουλου ελληνισμού.

1859 – 1862 αντιβασιλικά κινήματα.

10 Οκτωβρίου 1862 έξωση του Όθωνος

                                              

18 Μαρτίου 1863 – Γουλιέλμος – Γεώργιος Γκλύξμπουργκ = Γεώργιος ο Α΄.

30 Οκτωβρίου 1863, άφιξη στον Πειραιά.

3 Νοεμβρίου 1863,  Συνθήκη Λονδίνου περί παραχώρησης των Επτανήσων στην Ελλάδα.

23 Μαΐου 1864  ύψωση της ελληνικής σημαίας στην Κέρκυρα.

[ νέα κομματική πραγματικότητα : Ορεινοί ( Κ. Κανάρης + Θ. Γρίβας) – Πεδινοί ( Δ. Βούλγαρης) – Εθνικό Κομιτάτο ( Επ. Δεληγεώργης) ]

Βασιλευόμενη Δημοκρατία.

Σύνταγμα του 1864 = φιλελεύθερο. Κατοχύρωση λαϊκής κυριαρχίας. Περιορισμός εξουσιών βασιλιά και κατάργηση Γερουσίας. Βουλή – νομοθετική εξουσία . Εκτελεστική από τον Βασιλιά και τους Υπουργούς. <δικαίωμα ψήφου στα 21>.

Νέα κομματική λογική.  «Αρχηγικά κόμματα» και «κόμματα αρχών».

Χαρίλαος Τρικούπης.

1872 – «Νέον Κόμμα- Νεωτεριστικόν» - κριτική στις παρεμβάσεις του βασιλιά

1875 – αρχή της δεδηλωμένης πλειοψηφίας (στη βουλή)

Έργο του Χ. Τρικούπη : ρεαλιστική εξωτερική πολιτική - νέο διοικητικό σύστημα – οργάνωση του στρατού (Σχολή Ευελπίδων και Ναυτικών Δοκίμων) – διώρυγα Κορίνθου – εταιρία σιδηροδρόμων (γραμμή Αθήνας – Λάρισας) .  Βαριά φορολογία, λαϊκή δυσαρέσκεια.

- Ήττα στις εκλογές του 1895. Αποχώρηση και θάνατος στη Γαλλία το 1896.

-Αλέξανδρος Κουμουνδούρος και Θεόδωρος Δηλιγιάννης ( Εθνικόν Κόμμα).

Κρητική Επανάσταση (1866 – 1869).

[1841 – εξέγερση]

Μάιος 1866, μεγάλη κρητική επανάσταση. Συγκρούσεις και σφαγές από τους τούρκους.

8 Νοεμβρίου 1866 – Μονή Αρκαδίου.

!869 – επέμβαση των δυνάμεων υπέρ της Τουρκίας.

«Οργανικός Νόμος της Κρήτης»

1878 -- νέα  εξέγερση / Σύμβαση της Χαλέπας συμμετοχή των Κρητών στη διοίκηση.

1889 – 1895 – 1897/8  νέες εξεγέρσεις .

5 Νοεμβρίου 1898, απομάκρυνση των τουρκικών στρατευμάτων. «Κρητική Πολιτεία». Αυτονομία της Κρήτης με εντολοδόχο των μεγάλων δυνάμεων (Ύπατο Αρμοστή) τον πρίγκιπα Γεώργιου

1877--επανάσταση στη Θεσσαλία

1878 –επανάσταση στην Ήπειρο , Μακεδονία και Κρήτη.

Φεβρουάριος [συνθήκη Αγ. Στεφάνου = μεγάλη Βουλγαρία]

Ιούνιος [ Συνέδριο Βερολίνου ]  -- Η Θεσσαλία και ένα τμήμα της Άρτας στην Ελλάδα.

                                                     Η Κύπρος στην Αγγλία ( μέχρι το 1960 )

Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897.

Σφαγές στην Κρήτη. Φιλοπόλεμο ρεύμα στην Ελλάδα.. Θ. Δηλιγιάννης, αποστολή στρατευμάτων στην Κρήτη.

5 Απριλίου, κήρυξη του πολέμου. Συντριβή και κατάρρευση του μετώπου. Οι Τούρκοι στη Λάρισα και το Δομοκό.

22 Νοεμβρίου, συνθήκη Κων/πολης. Ταπεινωτική για την Ελλάδα. Υπέρογκη αποζημίωση προς την Τουρκία. – Διεθνές δάνειο και Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   

                                                                                                                                    

1885 – προσάρτηση από τη Βουλγαρία της Αν. Ρωμυλίας.

1893 – «βουλγαρικό επαναστατικό κομιτάτο» ( Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική οργάνωση

1895 – Σόφια / Ανώτατη μακεδονική Επιτροπή

1897 – ένοπλα βουλγαρικά τμήματα στη Μακεδονία

           [1897 – 1904, σφαγές, καταστροφές και λεηλασίες στα βιλαέτια της Θεσαλονίκης και

           του Μοναστηρίου – 1903 / εξέγερση του Ίλιντεν]

1903 – ίδρυση στην Αθήνα του «Μακεδονικού Κομιτάτου»

           εταιρία «Ελληνισμός» - δράση των ελληνικών προξενείων. Αντάρτικα σώματα.

           Εθελοντές από όλη την Ελλάδα.

1904 Αύγουστος.  Παύλος Μελάς – αρχηγός των αντάρτικων ομάδων. [ 12 Οκτ. θάνατός του

                           στα Στάτιστα]

1908 -- Επανάσταση των Νεότουρκων. Μεταβολή των δεδομένων.

                                                                                            

1897 – 1909, περίοδος αστάθειας ( 11 κυβερνήσεις).

Μάιος 1909.  Στρατιωτικός Σύνδεσμος – αναδιοργάνωση στρατού και στόλου, απομάκρυνση διαδόχου από τον στρατό, μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση , την οικονομία, την δικαιοσύνη και την εκπαίδευση.

14-15 Αυγούστου 1909, κίνημα στο Γουδί. Παραίτηση της Κυβέρνησης. Αποδοχή των αιτημάτων από την κυβέρνηση του Κ. Μαυρομιχάλη. Ο Ε. Βενιζέλος = σύμβουλος του Στρατιωτικού Συνδέσμου.

Ελευθέριος Βενιζέλος ( 1864 – 1936 )

1905 – σύγκρουση με τον πρίγκιπα Γεώργιο. Επανάσταση  της Θέρισου,  κήρυξη ένωσης με την Ελλάδα.

1910 – κυβέρνηση  στην Ελλάδα.  Θρίαμβος στις εκλογές του 1910.

Σύνταγμα του 1911, περισσότερες ελευθερίες, καλύτερη λειτουργία του πολιτεύματος. Πολεμική προετοιμασία της χώρας. Πρόσκληση ξένων αξιωματικών ως εκπαιδευτών.